همه چیز درباره پادکست radio rah - رادیو راه از مجتبی شکوری

در میان محتوای رسانه‌های امروزی، کمتر صدایی پیدا می‌شود که شنونده را نه به هیجان کاذب، بلکه به «سکوت و تفکر» دعوت کند. پادکست radio rah - رادیو راه با صدای گرم و روایت‌های عمیق مجتبی شکوری، دقیقاً همین کار را می‌کند. او تنها یک گوینده نیست؛ او راوی دردهای مشترک و جستجوگر معنا در زندگی مدرن است. در این مقاله از بلاگ اکو موسیقی، به کالبدشکافی پادکست رادیو راه و شخصیتی می‌پردازیم که توانست فلسفه و روانشناسی را از قفسه‌های کتابخانه به هدفون‌های نسل جوان بیاورد.

بیوگرافی و پیشینهٔ مجتبی شکوری

برای درک عمق کلام شکوری در رادیو راه، ابتدا باید مسیر زیسته‌ی او را بشناسیم؛ مسیری که از شیطنت‌های کودکی تا صندلی‌های دانشگاه تهران امتداد داشته است.

مجتبی شکوری متولد ۲۱ اردیبهشت ۱۳۶۶ در تهران است. او که در خانواده‌ای فرهنگی با پدر و مادری معلم رشد کرده، کودکیِ پرفراز و نشیبی داشت. برخلاف تصویر آرام امروزش، او کودکی ناآرام بود که حتی سابقه‌ی اخراج از مدرسه (به خاطر آتش‌زدن تخته کلاس!) را در خاطرات خود دارد. 

اما یک تحول درونی در نوجوانی، او را به سمت مطالعه کشاند. با روزی ۱۷ ساعت مطالعه، رتبه ۴۸ کنکور را کسب کرد و وارد رشته مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف شد. بعد از گذراندن دوران ارشد تغییر مسیر داد و تا مقطع دکتری در رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران پیش رفت. شکوری پس از تحصیل، مدتی را به عنوان معلم در مدارس گذراند. و به گفته خودش همین تجربه معلمی و ارتباط مستقیم با نسل جدید، به او آموخت که چگونه مفاهیم پیچیده را به زبان ساده بیان کند. 

برنامه «کتاب‌باز» سروش صحت نقطه عطف مجتبی شکوری در ورود به رسانه

شاید بتوان گفت تولد رسانه‌ایِ مجتبی شکوری، در استودیوی برنامه محبوب «کتاب‌باز» اتفاق افتاد.

حضور او به عنوان یک مهمان ثابت در کنار سروش صحت، اتفاقی بود که تلویزیون ایران کمتر به خود دیده بود. او برخلاف کارشناسان معمول، کتاب‌ها را نقد نمی‌کرد؛ بلکه آن‌ها را «زندگی» می‌کرد. او با ترکیب قصه‌گویی، اعتراف به آسیب‌پذیری‌های شخصی و معرفی کتاب‌های تأثیرگذار، توانست مخاطب عام را با مفاهیم عمیق آشتی دهد. ویدئوهای کوتاه سخنان او در کتاب‌باز به سرعت در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد.

کتاب‌باز برای شکوری حکم یک سکوی پرتاب را داشت. این برنامه نه تنها او را به چهره‌ای شناخته‌شده تبدیل کرد، بلکه به او اعتمادبه‌نفس و مخاطب لازم برای راه‌اندازی رسانه‌ی شخصی‌اش را داد. شیمیِ خاص و گفتگوی صمیمانه میان او و سروش صحت، الگویی شد که بعدها در پادکست‌هایش نیز رگه‌هایی از آن دیده می‌شود: «گفتگو برای فهمیدن، نه برای غلبه کردن».

تأسیس پادکست «رادیو راه» و فلسفهٔ شکل‌گیری آن

پس از موفقیت در تلویزیون، شکوری در پاییز ۱۴۰۰ (سپتامبر ۲۰۲۱) تصمیم گرفت صدایش را مستقیم‌تر و بی‌واسطه‌تر به گوش مخاطبان برساند. این آغاز «رادیو راه» بود.

فلسفه رادیو راه ساده اما عمیق است: «بستری برای خواندن، فکر کردن و جستجوی راهی برای بهتر زیستن». شکوری در این پادکست نمی‌خواهد نسخه بپیچد؛ او می‌خواهد همراه شنونده در پیچ‌وخم‌های زندگی قدم بزند. او معتقد است که در دنیای پر از پاسخ‌های آماده، ما نیاز به طرحِ «سوالات درست» داریم.

رادیو راه تاکنون فصل‌های مختلفی منتشر کرده است؛ فصل نخست حول موضوعات بنیادین زندگی مانند عشق، معنا و مرگ بود، فصل سوم به مباحث فلسفی عمیق‌تری مانند رابطه با والدین و عقلانیت پرداخت و بعدها مینی‌سریال‌هایی مثل «تقصیر تو نبود» و «پدران غایب، فرزندان گمشده» عرضه شد. هر اپیزود معمولاً بین ۳۰ تا ۵۰ دقیقه است و فهرست منابع مکتوب در پایان هر قسمت منتشر می‌شود؛ روشی که اعتبار محتوایی را بالا می‌برد و شنونده را به مطالعهٔ بیشتر دعوت می‌کند. 

مهم‌ترین اپیزودها و محتواهای پربازدید رادیو راه

برخی از اپیزودهای رادیو راه فراتر از یک فایل صوتی، به یک جریان اجتماعی تبدیل شدند.

مسئله مرگ و زندگی: این اپیزود با تکیه بر آراء اروین یالوم، نگاه ما به مرگ را دگرگون می‌کند و آن را نه پایان، بلکه عاملی برای معنادار کردن زندگی می‌داند.

سه‌گانه دیدار (نامه به پدر، مادر، خویشتن): در این سه اپیزود، او روابط بنیادین انسان با والدین و خودش را زیر ذره‌بین برد.

تقصیر تو نبود: یک مینی‌سریال جسورانه درباره آسیب‌های کودکی و ترومای سوءاستفاده جنسی. شکوری در این مجموعه با شجاعت از تجربه‌های شخصی و علمی برای التیام زخم‌های شنوندگان استفاده کرد.

به راحتی می‌توانید آرشیو کامل و باکیفیت پادکست radio rah - رادیو راه را در اپلیکیشن اکو موسیقی بشنوید.

دیدگاه فکری و فلسفی مجتبی شکوری

برای شکوری، کتاب خواندن یک تفریح نیست، بلکه راه نجات است. او معتقد است مطالعه به ما «کلمات» می‌دهد و وقتی کلمات بیشتری داشته باشیم، بهتر می‌توانیم احساسات و دردهایمان را بیان کنیم. خودآگاهی از نظر او، اولین قدم برای تغییر است.

هسته مرکزی تفکر شکوری، «پذیرش رنج» است. او برخلاف روانشناسی زرد که می‌گوید "فقط مثبت باش"، می‌گوید "رنجت را بشناس و معنای آن را پیدا کن". او با الهام از ویکتور فرانکل، معتقد است انسان حتی در سخت‌ترین شرایط هم آزادیِ انتخابِ نگرشِ خود را دارد. نگاه او به مرگ نیز «مرگ‌آگاهی» است؛ یعنی دانستن اینکه فرصت محدود است، پس باید عمیق‌تر و مهربان‌تر زیست.

جمع‌بندی

مجتبی شکوری در کنار افرادی مثل علی بندری  یکی از اثرگذارترین چهره‌ها در فضای پادکست فارسی است؛ کسی که توانسته با ترکیب روایت‌گری، پایبندی به مطالعه، انتخاب موضوعات انسانی و شجاعت ورود به مسائل حساس، پادکستی بسازد که هم عمق دارد، هم مخاطب گسترده. راستش را بخواهید رادیو راه فقط یک پادکست نیست؛ یک مسیر فکری برای فهمیدن و بهتر زیستن است امیدواریم از این مقاله بهره کافی را برده باشید.